door Annette Wierper
In de hal ruikt het naar poffertjes. Er rennen kinderen rond met ballonnen en iemand deelt suikerspinnen uit. Het is 28 september 2024, het is Nationale Burendag en in het oude Tergooi ziekenhuis (Gooi-Noord) in Blaricum, dat al sinds mei 2023 geen ziekenhuis meer is, leidt COA-locatiemanager Astrid groepjes geïnteresseerde buurtbewoners rond.

Het pand oogt sleets; de sereniteit van een hospitaal waar achter dichte deuren belangwekkende en levensreddende activiteiten plaatsvinden lijkt mijlenver weg. De trappen worden niet meer bevolkt door bedrukte mensen die met een bloemetje in de hand op ziekenbezoek gaan. In de immense liften hoef je niet meer opzij omdat er ook nog een bed bij moet. Ziekenhuis Tergooi is bezig aan haar metamorfose: zorg wordt er nog wel geleverd, maar niet meer aan hen die ziek zijn. In de voormalige patiëntenkamers zitten projectontwikkelaars achter hun laptop. Er wordt gesproken over herontwikkeling, sloop of nieuwbouw, over duurzaamheid en circulariteit, over bomenkap en een groene barrière.

Ziekenhuis te koop
Aan de Rijksstraatweg nr. 1 te Blaricum staat een heel ziekenhuis te koop. Dat een projectontwikkelaar daar zijn oog op laat vallen, is te begrijpen. Dat hij voor de herinrichting en invulling van het gebied geen nieuw ziekenhuis voor ogen heeft, is ook te begrijpen. Wat hij wel voor ogen heeft, laat zich vangen in termen die behoedzaamheid en respect voor het landschap verraden: Craibosch moet in zijn visie een ‘echt Blaricums buurschap’ worden waarin de schaal en het karakter van het omliggende dorp verankerd liggen. Leidend is het vigerende bestemmingsplan Tergooi Blaricum van 2014. Daarin wordt met nadruk gesproken van een zorgfunctie voor het gebied. Te denken valt daarbij aan zorgwoningen en enkele medische functies, zoals fysio- en ergotherapie, röntgenfoto’s, zogeheten ‘kleine’ ziekenhuiszorg. In de eerste Nota van Randvoorwaarden van 28 januari 2020 schetst de gemeente hiervoor de contouren. Als gevolg van ‘nieuw ontstane inzichten’ ziet in april 2023 een nieuwe Nota van Randvoorwaarden het licht. Hieruit is de eis van herontwikkeling verdwenen ten gunste van sloop- en nieuwbouw. Plus nog een heleboel andere wensen en eisen op een flink aantal andere vlakken. Te veel om op te noemen, te divers voor een globale blik.

Medisch Centrum West – waar anders?
Terug naar de poffertjes op de Burendag. Het gebouw gonst inmiddels van de activiteiten. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is in de lege kamers neergestreken. Ruim tweehonderd statushouders – alleenstaand of met hun gezin – hebben hier een (voorlopig) veilig heenkomen gevonden. De doorstroom naar een eigen woning in de regio gaat vooralsnog goed; geregeld wisselen de ruimtes van bewoner. En er zijn nog andere tijdelijke ‘bewoners’: patiënten van het Naarderheem, die in Blaricum vol spanning wachten op het moment waarop ze hun eigen spiksplinternieuwe gebouw in Naarden mogen betrekken. En hoe toepasselijk en tegelijkertijd vanzelfsprekend: Talpa neemt de nieuwe serie Medisch Centrum West op in de voormalige poliklinieken. Tel uit je winst: decors heb je niet nodig!

Craibosch: nieuw leven voor een oud ziekenhuis
Op 15 oktober 2024 presenteerde de projectontwikkelaar zijn stedenbouwkundige visie aan de gemeenteraad. De naam Tergooi Blaricum wordt definitief bij het oud ijzer gezet. De aan de omgeving verwante nieuwe naam ‘Craibosch’ staat voor ‘een woon-zorglandschap met een maatschappelijke invulling’. De ontwikkelaars hebben een bijzonder doel voor ogen: een groen landschap waarbinnen wordt gewoond en diverse vormen van zorg binnen handbereik zijn en waar ook mensen die kwetsbaar zijn een plek vinden. De transformatie van een lompe, betonnen kolos naar een beschermende groene oase verloopt op papier gestaag maar zeker. In het echt gaan de voorbereidingen nog minstens drie jaar duren. Tegen die tijd moet het COA uit het gebouw vertrokken zijn, net als de andere (onder)huurders, zoals Vivium. Tergooi MC Regionaal Medisch Centrum en het Regionaal Ambulance vervoer blijven een plek houden op het terrein. Pas dan gaat de schop in de grond voor een nieuw leven voor een oud ziekenhuis.
(Wordt vervolgd)

Ziekenzorg in het Gooi – in het kort
Hoewel het eerste verzoek tot fusie dateert van 1973, bundelen pas in 1990 de drie Gooise ziekenhuizen Majella (Bussum), St Jan (Laren) en het Diaconessenziekenhuis (Naarden) hun krachten en gaan in Blaricum op in Gooi-Noord. In 2006 fuseren Ziekenhuis Hilversum en ziekenhuis Gooi-Noord en gaan verder onder de naam Tergooi, vooralsnog als één ziekenhuis op twee locaties. Inmiddels is vanaf september 2019 op de Monnikenberg in Hilversum een totaal nieuw ziekenhuis verrezen dat in 2022 de toevoeging ‘MC Medisch Centrum’ krijgt. Koning Willem Alexander verricht de officiële opening op 26 september 2023. In Blaricum (en in Weesp) tuigt Tergooi MC een regionaal Medisch Centrum op voor polibezoek, onderzoek en diagnostiek.

Een warme kerst
Ze zeggen wel dat één zwaluw nog geen zomer maakt, maar toen ik vanochtend de gordijnen opentrok, maakte mijn hart toch een sprongetje: hier in Blaricum, waar het volgens de hoogtemeter in mijn auto toch al gauw 34 m boven NAP is, lag een schamel plukje wit. Sneeuw kan je het niet noemen, maar toch: wit! Waarmee het verlangen naar een witte kerst zich onvoorwaardelijk in mijn brein nestelde. Het zal wel weer niet – wat is 34 m nou helemaal? een uur later regende het alweer – maar toch. Omdat ik optimist ben en het iedereen gun, wens ik mezelf en iedereen die dit leest een fijne, witte, warme kerst! Warm in de betekenis van in mensen een welbehagen.
Annette Wierper