door Anneke Martens-van der Vlugt

Net als veel andere tradities, bestaat met kerst vooral in Groot Brittannië en Amerika ook de traditie van het kussen onder de maretak. Deze plant, ook wel mistletoe genoemd, een samenvoeging van mistel (mest) en tan (tak), is een groenblijvende half-parasiet met witte besjes, die op o.a. appelbomen, eiken en populieren groeit, waar hij gebruik maakt van water en mineralen die in de takken aanwezig zijn. De plant wordt ook wel heksenbezem genoemd vanwege zijn typische vorm, die goed zichtbaar is in de winterse kale bomen. Het is een beschermde soort en kan wel 70 jaar oud worden.

Er bestaan allerlei oude gebruiken rondom deze plant. Zo associeerden de Romeinen de maretak met vrede, liefde en begrip en hingen ze ’m boven hun deur om het huishouden te beschermen. Ook de Kelten en Germanen gebruikten de plant. Voor hen was het een heilige plant die symbool stond voor de vruchtbaarheid. Met een
gouden sikkel sne-
den ze de plant los en hingen hem op de kop aan een boom. Daaronder vond dan een offer plaats voor Freya, de godin van de vruchtbaarheid, liefde en wellust. Ook in Scandinavië speelde de maretak een belangrijke rol. Men zag het als een symbool voor liefde en vriendschap. Wanneer vijanden elkaar onder een maretak ontmoetten, moesten ze hun wapens neerleggen en een wapenstilstand houden. Ook is er nog de Noorse mythe van de god Balder die door een maretak-pijl werd gedood. Zijn moeder, godin Frigga, huilde boven de pijl en haar bittere tranen veranderden in bessen. Zij legde de vruchten op Balder’s wonden, waardoor ze hem weer tot leven wekte. Als dank voor dit wonder, beloofde ze een kus aan eenieder die onder de maretak passeerde.

Uiteindelijk combineerden de Britten al deze gebruiken en organiseerden speciale mistletoe-diensten in de kerk, waar vergiffenis werd geschonken aan criminelen en mensen die fouten hadden gemaakt. Vervolgens ontstond ook het gebruik van het kussen onder de maretak en is de plant een fraai onderdeel van de kerstversiering geworden.

Met de mooie traditionele symboliek van de maretak in gedachten, wens ik u een vredig en liefdevol kerstfeest met uw dierbaren en alle goeds voor 2024!