door Jan Greven
‘Is het fijn wonen in Blaricum?’, vroeg mijn tafeldame. Ik had haar verteld over mijn dorp. Het aantal inwoners genoemd – ik zei 10.000, het waren er 12.359 in 2022. Het aantal politieke partijen (zes). Haar bijgepraat over de uitbreidingsplannen van Albert Heijn en wat die in het dorp aan emoties oproepen en nog zowat.

En toen die vraag. Ik aarzelde met het antwoord en die aarzeling verbaasde me. Woonde ik niet al meer dan 30 jaar tot volle tevredenheid in ons prachtige dorp? Ik schaamde me een beetje voor mijn aarzeling en zei gauw: ‘Ja natuurlijk, het is heerlijk wonen in Blaricum.’ ‘Waarom aarzel je dan?’, vroeg de tafeldame die mijn aarzeling had opgemerkt. Goede vraag. Het is een gevoel, zei ik. Een gevoel dat er in de loop van de jaren iets verdwenen is. Heel vroeger lagen de huizen in Blaricum aan zandpaden. Vanuit het huis liep je zo het bos in. De tuinen vormden een eenheid met de natuur. Ze hadden nauwelijks omheining. Je kon zo naar de buren lopen. Je wist ook niet precies waar jouw grond eindigde en de grond van de buren begon. Je hoefde geen angst te hebben voor claims op je grond omdat je er veel te lang niet aan gedacht had de erf-
afscheiding kadastraal bij te houden. Ik ga hier niets idealiseren. Iedere tijd heeft zijn eigen problemen. Maar het voelde wel anders.

Toen ik in 1992 in Blaricum kwam wonen, maakte ik nog net een staartje van die tijd mee. Intussen is het wel over en uit. Het laatste huis bij mij in de buurt met zo’n omheining waar je zo over heen kon stappen, is twee jaar geleden gesloopt. Het prachtige bos, dat het huis zo’n romantische uitstraling gaf, is er ook niet meer. Alle bomen zijn gekapt. Vroeger stond het huis in het bos, nu in een villawijk. Eigenlijk is dat met heel Blaricum gebeurd: van een dorp in bos en hei veranderd in een villawijk. Prima om in te wonen, begrijp me niet verkeerd. Maar wel anders.

Uit deze ontwikkeling van bos naar villawijk verklaar ik de emotie rond de nieuwbouwplannen van Albert Heijn. Het sterkste verzet komt van, overigens zeer vriendelijke, dorpsgenoten die al heel lang in het dorp wonen (veel langer dan ik met mijn 30 jaartjes) en die die hele ontwikkeling hebben meegemaakt. Ze hebben het dorp zien veranderen. Soms hebben ze protest aangetekend. Meestal met weinig succes. En dan is zo’n nieuwbouw van Albert Heijn een kristallisatiepunt. Ik meng me niet in die discussie, maar merk op dat Albert Heijn voor deze dorpsgenoten staat voor alles wat aan bos, heide, intimiteit, saamhorigheid verloren ging. Alle machteloze, gecumuleerde woede krijgt een adres, komt er uit. Prettige, vriendelijke mensen worden boze burgers. Ze weten dat ze ook dit keer waarschijnlijk wel weer zullen verliezen. Ze verloren al zo vaak. Geeft niet. Hun boosheid heeft oude papieren en komt van heel diep. Daarom aarzelde ik even toen me gevraagd werd of het fijn wonen is in Blaricum.