door Jan Greven
Het is jammer dat de discussie over de uitbreiding van Albert Heijn tenslotte is geëindigd in een gesprek tussen doven. In de vergadering van 28 maart jl. gaf de gemeenteraad groen licht. Er waren geen tegenstemmers. Dat wil niet zeggen dat er tegen de plannen geen verzet meer is. Dat is er wel. Maar niet meer in de raad.

Het deed me denken aan jaren geleden. Aan de nieuwbouw van twee scholen in Blaricum-Dorp. Ook toen voelden tegenstanders van de nieuwbouw zich niet gehoord door de politiek. Uit frustratie richtten ze een eigen partij op, Hart voor Blaricum (HvB). HvB is vóór de AH-uitbreiding. Onder de tegenstanders van de nieuwbouw zijn nogal wat HvB stemmers. In haar stemverklaring voor de stemming noemde HvB raadslid Ramona Beemsterboer deze tegenstanders ‘niet meer van deze tijd’. Dit is de tijd van Rangerover en Tesla, zei ze, niet meer van de huifkar. Het is maar zelden dat stemmers een schoffering door de partij waarop ze bij de laatste verkiezingen stemden in dankbaarheid ondergaan.

In mijn Filosofieclub bespreken we op het ogenblik het boek Mens/onmens van de journalist Bas Heijne. Een van de hoofdstukken heeft als titel De liberale leegte. Die leegte is in de plaats gekomen van de liberale ruimte. Die ruimte is iets van vroeger. Het was de ruimte waarin werd gediscussieerd. Waar meningen botsten en standpunten werden bijgesteld en veranderd. Met als resultaat een gezamenlijk gedragen besluit. Dat kon allemaal, omdat er een gezamenlijk uitgangspunt was. Dat was de rede, het logisch verstand. De rede was de scheidsrechter van de argumenten en bepaalde wat wel telde en wat niet. In zo’n liberale ruimte kwamen politieke organen als een gemeenteraad tot zijn standpunten.

Helaas, aldus Heijne, die liberale ruimte is er niet meer. Waar eerst de rede heerste, draait het nu om gevoel. Wat we vinden, wat we geloven, baseren we op gevoel en over gevoel kun je niet discussiëren. Als je voelt dat iets waar is voor jou, dan is dat waar. Dat noem je subjectieve waarheid. Alle waarheid is subjectief. Het hangt er maar net vanaf vanuit welk perspectief je iets bekijkt. Alles is niet meer dan een mening. Ook wetenschap. Daarom telt de mening van een hoogleraar in de immunologie even veel als die van een anti-vaxxer. Het is de ene subjectieve waarheid tegenover de andere. Alleen gevoel telt. Zo is de liberale ruimte leeg geworden.

Het verloop van de discussies over Albert Heijn laat zien dat wij ook in Blaricum leven in een liberale leegte. Het is ons niet gelukt met elkaar te blijven praten, ook als we het niet met elkaar eens zijn. Polariseren gaat ons beter af dan met elkaar in gesprek blijven. Heijne vindt het typerend voor de mens om met een ander in gesprek te blijven, ook bij meningsverschillen. Om te geloven in verbinding. Een verbinding gebaseerd op wat mensen met elkaar delen: rede, verstand. Iets dat gevoel overstijgt. Iets van een wil om de ander te begrijpen.