door Anouk Visser, natuurcolumniste en student toegepaste biologie
Begin september had ik nog een T-shirtje aan, scheen het zonnetje en sleepte ik mijn vriend mee op pad naar de hei. Als biologiestudente en vogelaar bof ik maar dat mijn vriend in Blaricum woont. Rond de vogeltrek ben ik bijna wekelijks op de hei te vinden, en die ligt gelukkig om de hoek.

De jonge spechten vlogen uit en het was een drukte van jewelste tussen de boomtoppen. Maar niet alleen de leuke vogelsoorten vallen mij op. Want terwijl de eerste herfstachtige stormen nog niet eens door ons land woedden, schoten de eerste paddenstoelen alweer uit de grond.

Samen met de boom
Onder de boom waar een specht in zat, stak een slanke roodbruine amaniet uit de grond. Deze soort vind je vaker onder bomen op heidegrond. De schimmel levert water en mineralen en krijgt daarvoor suikers van de boom. Kenmerken zijn de roodbruine tot lichtbruine hoed, witte lamellen en een lange, slanke steel zonder ring. Amanieten zijn paddenstoelen die onderaan de steel een knol hebben die omgeven is door een soort schede of beurs. Dat is het restje van de zak waarin de jonge paddenstoel beschermd zat. De paddenstoel van Kabouter Spillebeen is bijvoorbeeld ook een amaniet.

Tussen de bladeren
Ook de grote parasolzwam kun je vroeg in de herfst tegenkomen. Die heeft zijn naam niet zomaar gekregen. Op de lange, slanke steel staat een grote hoed die tot wel 30 centimeter breed kan worden. Daardoor is het net een parasol. Op die hoed zijn bruine schubben te vinden die een beetje lijken op bruingebakken mozzarella. Deze paddenstoel vind je meer bij open velden, in plaats van direct onder bomen. Als de herfst wat meer is losgebarsten, kom je mijn persoonlijke favoriet tegen tussen bladstrooisel en mos: de amethistzwam. Deze zwam is wat kleiner, maar zal ondanks de grootte toch opvallen door de dieppaarse kleur. Bij droogte kan de kleur wat vervagen. Deze zwam speelt een rol in het recyclen van organisch materiaal en leeft net als de slanke roodbruine amaniet in samenwerking met bomen. Zo’n samenwerking noemen we mycorrhiza.

Herfstexcursie 25 oktober
Niet alleen als de struikhei in bloei staat, is de hei een paradijs. Ook in de herfst wemelt het er van kleur en leven. De stilte na het broedseizoen wordt gevuld door vogels die winterterritoria afbakenen, en het gebrek aan kleur wordt gevuld door de herfstbladeren en paddenstoelen. Het is de perfecte plek om zelf op ontdekking te gaan, of met mij als gids tijdens de herfstexcursie op 25 oktober.